Ειδικές Μονάδες Ανίχνευσης Δηλητηριασμένων Δολωμάτων (ΕΜΑΔΔ)

Η χρήση ειδικά εκπαιδευμένων σκύλων για την ανίχνευση δηλητηριασμένων δολωμάτων ξεκίνησε στην Ελλάδα το 2014 στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος LIFE+ «Η επιστροφή του Ασπροπάρη». Τότε, αποκτήθηκαν από την Ισπανία οι δύο πρώτοι εκπαιδευμένοι σκύλοι, που στην ουσία αποτέλεσαν τις πρώτες ΕΜΑΔΔ στη χώρα και λειτουργούσαν για λογαριασμό της Ελληνικής ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ Εταιρείας στα Μετέωρα και του WWF Ελλάς στη Δαδιά αντίστοιχα.

Στη συνέχεια, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης σε συνεργασία με την Α΄ Κυνηγετική Ομοσπονδία Κρήτης & Δωδεκανήσου στo πλαίσιo του προγράμματος «Καινοτομίες Ενάντια στην Παράνομη Χρήση Δηλητηριασμένων Δολωμάτων» απέκτησαν δύο σκύλους, ενώ ακόμη τρείς σκύλοι αποκτήθηκαν αργότερα στo πλαίσιo του προγράμματος LIFE Bonelli eastMed.
Το 2017, αποκτήθηκε από την Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία ο πρώτος σκύλος για ανίχνευση δηλητηριασμένων δολωμάτων που εκπαιδεύτηκε αποκλειστικά στην Ελλάδα.

σκύλος ανίχνευσης detection dog
Ο «Κούκι» στα Μετέωρα, ο 1ος σκύλος-ανιχνευτής δηλητηριασμένων δολωμάτων στη χώρα

Η λειτουργία των ΕΜΑΔΔ αναγνωρίζεται στη νομοθεσία και συγκεκριμένα η δράση τους αναφέρεται στην Κοινή Υπουργική Απόφαση για τη σύνταξη των Τοπικών Σχεδίων Δράσης για την καταπολέμηση των δηλητηριασμένων δολωμάτων, ενώ οι σκύλοι που τις στελεχώνουν αναγνωρίζονται ως σκύλοι εργασίας στον νόμο 4830/2021 που ορίζει το πλαίσιο για την ευζωία των ζώων συντροφιάς.

Ο ΟΦΥΠΕΚΑ, αναγνωρίζοντας την αναγκαιότητα, χρησιμότητα και την αποτελεσματικότητα των συγκεκριμένων Μονάδων προχώρησε το 2022 στην απόκτηση επτά (7) τέτοιων σκύλων, συγκροτώντας αντίστοιχες ΕΜΑΔΔ.

Η δημιουργία αλλά και οι λειτουργικές ανάγκες των ΕΜΑΔΔ χρηματοδοτήθηκαν από ιδίους πόρους του Οργανισμού αλλά και με την συμβολή του Επιχειρησιακού Προγράμματος ΥΜΕΠΕΡΑΑ 2014-2020 & του έργου LIFE ARCPROM με τίτλο “Βελτίωση των όρων συνύπαρξης της καφέ αρκούδας και του ανθρώπου σε 4 Εθνικά Πάρκα της Ν. Ευρώπης”. Έτσι, για πρώτη φόρα στη χώρα, εντάσσονται στο δυναμικό ενός Οργανισμού του ευρύτερου δημόσιου τομέα σκύλοι εργασίας στην υπηρεσία της προστασίας της βιοποικιλότητας.

Συνολικά το 2024, στο πλαίσιο της δράσης του ΟΦΥΠΕΚΑ αλλά και ιδιωτικών φορέων, λειτουργούν στην Ελλάδα 12 ΕΜΑΔΔ στελεχωμένες με 13 σκύλους.

Παρακάτω παρουσιάζονται εν συντομία οι επτά (7) ΕΜΑΔΔ του ΟΦΥΠΕΚΑ:

σκύλος ανίχνευσης detection dog

ΕΜΑΔΔ Μονάδας Διαχείρισης Νότιας Πελοποννήσου

Η Brendy είναι ένας Γερμανικός Ποιμενικός, που μαζί με τον χειριστή της περιπολούν στη Νότια Πελοπόννησο. Συχνά, το καθήκον τους καλεί και εκτός της βασικής περιοχής ευθύνης.
Τα πρώτα αποτελέσματα της ΕΜΑΔΔ δείχνουν ότι το έγκλημα των δηλητηριασμένων δολωμάτων είναι «παρών» και στην Πελοπόννησο, ενώ σε κάποια «θερμά σημεία» είναι αρκετά έντονο.

σκύλος ανίχνευσης με νεκρό ζώο detection dog with dead animal

ΕΜΑΔΔ Μονάδας Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Μεσολογγίου και Προστατευόμενων Περιοχών Δυτικής Στερεάς Ελλάδας

Ο Brando, ένα Βέλγικο Μαλινουά, μαζί με τον χειριστή του περιπολούν μερικά από τα τελευταία προπύργια των Όρνιων της Δυτικής Ελλάδας.
Η βασική περιοχή δράσης τους εκτείνεται πέρα από την περιοχή ευθύνης της Μονάδας Διαχείρισης όπου ανήκουν κι έτσι σε τακτά χρονικά διαστήματα πραγματοποιούν περιπολίες σε σημαντικές περιοχές όπως τα Ακαρνανικά Όρη.

ΕΜΑΔΔ Μονάδας Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Θεσσαλίας

Από το Πήλιο έως τα Άγραφα και τα Μετέωρα, ο Dalton (Βέλγικο Μαλινουά) μαζί με τον χειριστή του είναι διαθέσιμοι να επέμβουν ώστε η Θεσσαλική γη να είναι καθαρή από δηλητηριασμένα δολώματα.
Με αυτόν τον τρόπο προστατεύουν τα Όρνια και τον τελευταίο Ασπροπάρη της περιοχής, καθώς και τους πολλούς σκύλους εργασίας που δραστηριοποιούνται στην περιοχή ευθύνης τους (ποιμενικούς και κυνηγετικούς).

σκύλος ανίχνευσης detection dog

ΕΜΑΔΔ Μονάδας Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Ολύμπου

Ο Jago (Βέλγικο Μαλινουά) με τον χειριστή του είναι επιφορτισμένοι να περιπολούν το Εθνικό Πάρκο του Ολύμπου καθώς και γειτονικές περιοχές.
Ήδη από τους πρώτους μήνες λειτουργίας της ΕΜΑΔΔ έχουν εντοπιστεί «θερμά σημεία», με θύματα πολλούς σκύλους εργασίας.

σκύλος ανίχνευσης detection dog

ΕΜΑΔΔ Μονάδας Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου

Η Yasmin είναι ένα Border Collie που εκπαιδεύτηκε στην Ελλάδα και αποκτήθηκε στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Πρόγραμμα ΥΜΕΠΕΡΑΑ με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
H Yasmin μαζί με τον χειριστή της περιπολούν τα βουνά της Πίνδου, ενώ συνδράμουν στην επίτευξη των στόχων του Προγράμματος LIFE ARCPROM που έχει στόχο τη βελτίωση των όρων συνύπαρξης της καφέ αρκούδας και του ανθρώπου.

ΕΜΑΔΔ Μονάδας Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Κεντρικής Μακεδονίας

Η Bora (Γερμανικός Ποιμενικός) μαζί με τη χειρίστριά της, με έδρα την περιοχή της Βόλβης περιπολούν τις προστατευόμενες περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας.
Από τη Χαλκιδική έως την Κερκίνη είναι διαθέσιμες να συνδράμουν και να σώσουν ζωές όπου χρειαστεί.

σκύλος ανίχνευσης detection dog

ΕΜΑΔΔ Μονάδας Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Νέστου-Βιστωνίδας και Ροδόπης

Η Laika είναι ακόμη ένα Border Collie εκπαιδευμένο στην Ελλάδα και περιπολεί μαζί με τον χειριστή της τα βουνά της Ροδόπης στο πλαίσιο του Προγράμματος LIFE ARCPROM.
Στην περιοχή ευθύνης της Μονάδας Διαχείρισης βρίσκονται και τα στενά του Νέστου όπου το 2012 εξαφανίστηκε ολόκληρη η αποικία Όρνιων της περιοχής από ένα και μόνο δηλητηριασμένο δόλωμα.
Μετά από 10 και πλέον χρόνια, τα Όρνια άρχισαν να επανακάμπτουν και η ΕΜΑΔΔ θα καταβάλει κάθε προσπάθεια ώστε να μην επαναληφθεί ένα τέτοιο παρόμοιο τραγικό περιστατικό.